<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uydurma Kitaplar Listesi</h2>Yapay zekâ ile haber ve diğer içerikleri üretmek artık giderek normalleşmeye başladı. Fakat bu teknolojinin ürettiği içeriğin doğruluğunu kontrol etmeden yayınlamak ya da bu konuda okurları uyarmamak birçok yayının <a fr-original-style="" href="https://futurism.com/usa-today-automated-sports-stories" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">içeriğin konusu ne olursa olsun</a> almak istemediği türden bir risk, çünkü halüsinasyon sorunu hâlâ devam ediyor.Buna rağmen YZ modellerine aşırı güvenerek kendisini komik duruma düşüren yayınlar görmeye devam ediyoruz. ABD’de iki farklı şehirde yayın yapan Chicago Sun-Times ve Philadelphia Inquirer gazeteleri tarafından yayınlanan yaz özel ekinde yer alan yaz için kitap tavsiyeleri listesinde yer alan birçok kitabın gerçek olmadığı <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2025/05/you-wont-find-these-on-the-shelf-newspapers-print-an-ai-generated-reading-list-with-fake-books/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">fark edildi</a>. 404 Media yazının sahibine ulaştığında, yazar araştırma amacıyla YZ kullandığını ama bu sefer kontrol etmeyi unutup bu uydurma bilgileri paylaştığı için çok utandığını <a fr-original-style="" href="https://www.404media.co/chicago-sun-times-prints-ai-generated-summer-reading-list-with-books-that-dont-exist/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylemiş</a>.İnsanlar YZ’yı kullanmaya ve onunla bir şeyler üretmeye devam edecek. Ama hem bunu yapanların hem de bu üretilenlerle çalışacak olan editörlerin ve yayıncıların daha dikkatli ve özenli olması gerekiyor. Yoksa kendinizi benzer şekilde internetin alay konusuna dönüşmüş olarak bulmanız an meselesi.

n okuyoruz|

Bir süredir düzenli olarak karşıma çıkan yeni başlayan, geri dönen veya daha başarılı hâle gelen basılı yayınlarla ilgili haberlerin sayısında ciddi bir artış görüyorum. The Onion yeni yönetimiyle gazeteyi tekrar basmaya <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/08/26/the-onion-neden-korunmaya-deger-bir-yayin/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başladı</a>, The Atlantic basım sayısını <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2024/10/11/media/the-atlantic-magazine-print-monthly-subscription/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">artırıyor</a>, Philadelphia Inquirer basılı yayına yatırım <a fr-original-style="" href="https://pressgazette.co.uk/publishing-services-content/why-news-publishers-should-not-give-up-on-print/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapıyor</a>, Financial Times’ın basılı gazeteyi nasıl kârlı hâle getirdiğini <a fr-original-style="" href="https://www.ftstrategies.com/en-gb/insights/paper-money-how-the-financial-times-made-print-profitable" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlatıyor</a>…Kimileri bunu dijital yayıncılıktaki gelir sıkıntılarından dolayı bir tür geriye dönüş gibi düşünebilir ama basılı yayıncılığa artan ilginin nasıl bir şekil aldığını ve eskiden farklarını incelemeye başladığınızda, burada yeni bir şeylerin oluşmaya başladığını görüyorsunuz.Yeni basılı yayıncılık dalgasının özellikle <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2021/08/16/nis-alanlara-ihtiyacimiz-var/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">niş yayınlar</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2021/08/09/dergilerin-bize-sundugu-imkanlar/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dergiler</a> üzerinden gelmekte olduğunu bir süredir söylüyordum. Bu etkiyi Bloomberg Businessweek ve Atlantic gibi dergilerin aylık formata dönmesinde ve Onion’ın da aylık bir gazeteyi tercih etmesinde görebiliyoruz. Bu yeni dalgada insanların beklentisi sürekli yenisi çıkan değil, gerçekten zaman ayırabilecekleri yayınlar.İkinci önemli değişiklik ise genel olarak bu dalganın başını daha “premium” diyebileceğimiz yayınların çekiyor olması. Mevcutta devam ederek daha başarılı hâle gelen Financial Times, Economist ve Monocle gibi yayınlar bunun örnekleri. Yayın hayatına yeni başlayıp da başarılı bir giriş yapanların çoğu da ya genel olarak premium okur kitlesine hitap ediyor ya da bir niş alan için premium yayın olma hedefiyle yola çıkıyor.<a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/2024/01/29/dergiler-medyanin-gelecegi-icin-ne-soyluyor/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Daha önce de bahsettiğim gibi</a>, internete ve dijital yayıncılığa ilgimizin en temel sebeplerinden birisi istediğimiz her alanda bir şeyler bulabilmek ve bunlara kolayca erişebilmekti. Ancak dijital yayıncılığın giderek kötüye gidişi, sosyal medyanın durumu ve artık bu özel ilgi alanlarına dair gelişmeleri takip etmenin giderek zorlaşması yeni bir ihtiyaç doğurdu. Evet basılı yayıncılık pahalı bir iş ama bunu vermeye hazır bir kitlenin de olduğunu bu dalganın büyümesiyle görmeye başladık.&nbsp;Elbette bunun anlamı herkes basılı yayın yapmalı veya artık asıl para orada demek değil. Aksine, eğer bu bahsettiğim seviyede bir şeyler üretemezseniz ya da böyle bir kitleniz yoksa kesinlikle bu işe girişmemeniz lazım. Ancak böyle bir potansiyeliniz varsa, yaptığınız işin kendisi ve kitlesi de bu yeni dalgaya uygunsa kesinlikle basılı bir formatı yayınınızın parçası hâline getirmenin yollarını düşünmenizi öneririm.

Ama herkes buraya uygun olmayabilir.

Kağıdın Değeri Artıyor

ABD’de 2024 seçimlerinin yaklaşması ve ülkenin seçim moduna girmeye başlamasıyla birlikte 2016 yılından bu yana düzenli aralıklarla kendisini gösteren gazetecilerin başta Trump gibi aşırı sağ popülistler olmak üzere siyaset haberlerini nasıl yapması gerektiğine dair tartışmalar tekrar yükselişe geçti.Bu sefer tartışmanın ana odağında ise daha farklı bir başlık var: medya eleştirmenleri ve onların medya alanındaki rolü.&nbsp;Tartışmayı başlatan, Will Bunch’ın Philadelphia Inquirer gazetesinde yayınlanan <a fr-original-style="" href="https://www.inquirer.com/opinion/commentary/media-2020-election-trump-authoritarianism-20230827.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">köşe yazısı oldu</a>. Bunch, yazısında gazetecilerin Amerika’da olan biteni anlatmakta ve açıklamakta yetersiz kaldığını ve bunun hem gazeteciliğe hem de topluma büyük bir zarar verdiğini söyledi. 2016 seçimlerini ve Trump dönemini de hatırlatan Bunch, 2024 seçimlerine de aynı hataları yaparak girildiğinden ve ana akım medyanın seçimler başta olmak üzere siyaset gazeteciliği konusunda ciddi bir değişim geçirmesi gerektiğinden de bahsediyor.Eğer <a fr-original-style="" href="https://www.newslabturkey.org/ebulten/ne-okuyoruz/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bülteni düzenli takip ediyorsanız</a> bu konu üzerine benzer argümanların yıllardır dile getirildiğini ve benim de benzer şekilde düşündüğümü biliyorsunuzdur. Doğal olarak yazı ABD medya çevrelerinde oldukça olumlu karşılandı ve birçok medya eleştirmeni tarafından destek yorumlarıyla paylaşıldı.Tartışmanın boyutunu değiştiren Washington Post’da medya muhabirliği yapan <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/farhip/status/1695933404796117230?s=20" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paul Farhi’nin sosyal medya paylaşımı</a> oldu. Farhi, haber medyasına dair asla iyi bir şey yazılmadığını ve hep eleştirildiklerini söylediği paylaşımı ve altında gelen cevaplara karşı da bu fikri savunmasıyla birlikte konuyu bir anda ABD’deki gazeteciliğin sorunlarından çıkartıp medya eleştirmenliği üzerine bir tartışmaya dönüştürdü.Bu iddiaya verilen cevaplar genellikle iki gruba ayrılıyor. İlki bunun doğru olmadığını ve birçok medya eleştirmeninin gördükleri iyi örnekleri ve başarılı işleri düzenli olarak paylaştığını örneklerle gösterenler. İkincisi ise “eğer medyanın iyi bir iş yaptığını söylememizi istiyorsanız bunu söyleyebileceğimiz işler yapın” diyenler. İkisine de internette bolca örnek var ama <a fr-original-style="" href="https://www.readtpa.com/p/give-me-a-reason-to-write-the-news" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Parker Molloy’un yazısı</a> Farhi’nin bu iddiasına verilen en derli toplu cevap, o yüzden bunu okumanız yeterli olur.Bana göre buradaki asıl sorun medya eleştirmeninin <a fr-original-style="" href="https://www.cjr.org/the_media_today/media_criticism_will_bunch_column.php" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tam olarak ne iş yaptığını anlamamış olmak</a>. Eleştirmenlik, adı üzerinde, ele aldığı konuya daha detaylı bir şekilde bakan ve inceleyen bir meslek türü. <a fr-original-style="" href="https://www.vinduet.no/engelsk-versjon/the-function-of-criticism-at-the-present-time-lecture-by-merve-emre/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hangi alanda olursa olsun</a> eleştirmenler ele aldıkları örnekleri derinlemesine analiz edip her açıdan görüşlerini bildirmeyi kendilerine görev edinirler.&nbsp;Burada düz eleştiri ile eleştirmenlerin yaptığı iş arasına da bir ayrım koymak gerekiyor. Eleştirmenlerin amacı karşılarındaki işin nasıl daha iyi olabileceğini, uzmanlık alanlarının nasıl gelişebileceğini göstermek ve buna yardımcı olacak sözler üretmek. Farhi’nin mesajındaki alt metin ise bu eleştirilerin aslında kötü niyetli ve sırf “gazetecileri eleştirmek kolay olduğu için yapılan bir şey” olduğu iddiası.&nbsp;Tamamen yanlış bir algı olmasına ve medya eleştirmenlerini itham altında bırakmasına rağmen kimi gazetecilerin bu şekilde hissetmesini de anlayabiliyorum. Sosyal medya platformları, özellikle de Twitter, bizlerin sürekli agresif, negatif ve saldırgan bir iletişimi normalleştirmesine neden oldu. Özellikle de sürekli bu platformlarda zaman geçiren gazetecilerin bu tür kötü niyetli saldırılara düzenli olarak maruz kalması da bir kısmının daha savunmacı veya aynı şekilde agresif ve tepkisel hareket etmeye başlamasına neden oldu. Böyle bir ortamda da gerçek bir eleştirmenin işine böyle bir refleks gösterilmesi kaçınılmaz.Gazetecilerin ve medyanın bu alışkanlığını kırması ve eleştiriyle arasını düzeltmesi lazım. Yıllardır okurların/izleyicilerin doğrudan geri bildirimi diyerek sosyal medyadaki sonu gelmez mesajlara ve platformların algoritmalarının keyfi değişimlerine göre yaptığı işini şekillendiren gazeteciliğin sonuçları bu. Alanın uzmanlarını ve işi medyanın gelişmesi için çabalamak olan kişileri görmezden geldikçe ve onları da hiçbir şey bilmediği halde her konuda uzman kesilen sosyal medya hesaplarıyla bir tuttukça da bu kötüye gidiş devam edecek.Maalesef belki toplumsal dinamiklerin değişmesiyle, belki de sosyal medyada maruz kaldıklarımız yüzünden eleştiri konusundaki algılarımız tamamen yıkılmış durumda. Eleştiriyi tamamen negatif bir şekilde kodlamaya ve her türlü eleştirellik eylemini negatif bir şey olarak görmeye hazır hâldeyiz. Çoğumuz da sadece eleştiriyi negatif şekilde yapıyoruz. Oysa eleştirelliğin hem medyada hem de karşımıza çıkan her alanda doğal bir yaklaşım olması ve eleştiri almaya açık olmamız gerekiyor.Eğer bunu aşamazsak ve eleştiriyle aramızı düzeltemezsek herkesin giderek daha savunmacı olduğu ve hiçbir şeyin değişip gelişmediği bir döngüye girmemiz kaçınılmaz. Medyanın ve gazeteciliğin küresel hâlini de düşününce bu değişimin bir an önce gerçekleşmesi şart.

Philadelphia Inquirer ile ilgili hikayeler